Najstarsze opactwo cysterskie w Polsce Sanktuarium bł. Wincentego Kadłubka

W minioną sobotę zakończyliśmy cykl wykładów "Materia i Duch", które były niezwykłą podróżną przez historię sztuki i poprzez elementy tychże stylów zawarte w kościele i klasztorze jędrzejowskich cystersów.

Klasztor cystersów niewątpliwie jest najważniejszym i najciekawszym zabytkiem ziemi Jędrzejowskiej. Jego bogata historia i architektura, ulegająca różnym przekształceniom w kolejnych epokach sprawia, że kompleks klasztorny sam w sobie jest pomnikiem ogromnego dziedzictwa pozostawionego nam przez pokolenia cysterskich mnichów.

Bogactwo jego architektury, zawierającej w sobie elementy niemal wszystkich historycznych stylów estetycznych od romańskiego po współczesność, zainspirowało Stowarzyszenie Vincentianum oraz domowników klasztoru do zorganizowania w okresie od 4 listopada do 2 grudnia br. cyklu wykładów poświęconych historii sztuki sakralnej pn. „Materia i Duch”. Spotkania w kameralnych, zabytkowych piwnicach poprowadził o. dr Jan Strumiłowski, przeor jędrzejowskiego klasztoru.

Naszą przygodę rozpoczęliśmy od prehistorycznego malarstwa ściennego w jaskiniach, a następnie poprzez Egipt, Grecję i Rzym dotarliśmy do różnic w sztuce religijnej wschodniego i zachodniego chrześcijaństwa. Uczyliśmy się kolejnych kroków w odbiorze dzieła, aby w zetknięciu ze sztuką umiejętnie przejść od patrzenia wprost do głębi symbolu.

W kolejnym etapie poznaliśmy genialną architektoniczną koncepcję mnichów cysterskich, którzy budując kościoły i klasztory, wyrażali swoje duchowe poszukiwania i najgłębsze religijne pragnienia. W ich myśli wszystko, co wokół nich, a zatem kształt kościoła, forma rozmieszczenia pomieszczeń klasztornych, rola światła, asceza, surowość, prymat Boga i liturgia były ukierunkowane na jeszcze głębsze wejście w misterium Przychodzącego.

Trzecie spotkanie przybliżało znaczenie, głębię, podłoże teologiczne oraz bogactwo symboliki w stylach romańskim i gotyckim. Ówczesne koncepcje architektoniczne i sztuka, mimo różnic w formach przekazu ukierunkowane były na Boga, niosąc te same treści duchowe.

Ostatni wykład pokazał jak duch epoki wpływał na sztukę sakralną oraz jakie tendencje kształtowały kanony w renesansie i baroku. Jakie konsekwencje w renesansie miał humanizm, co w skutkach przyniosło odejście od dogmatu o Wcieleniu i sakralizacja całej rzeczywistości oraz jak barok podejmował próby połączenia na nowo tego, co zostało tak drastycznie rozdzielone, czyli właśnie tytułowych Materii i Ducha. Próbowaliśmy również zrozumieć, czego poszukuje współczesna sztuka i dlaczego do nas nie przemawia.

Na czym polegała wyjątkowość naszych wykładów, czym różniły się od wielu innych o podobnej tematyce? Niewątpliwie arcyciekawy przekaz nie skupiał się tylko i wyłącznie na charakterystyce, kanonach, koncepcji i szczegółach poszczególnych stylów architektonicznych, ale sięgał znacznie głębiej, do ich źródła wypływającego ze sposobu przeżywania relacji człowieka z Bogiem. Od zawsze bowiem religia miała kluczowy wpływ na sztukę tworzoną przez ludzi.

A już wkrótce ukaże się książka będącą zwieńczeniem naszych spotkań, dzięki której fascynującą i porywającą przygodę z historią sztuki będzie można przeżyć raz jeszcze.

 



Adres korespondencyjny:

Archiopactwo Ojców Cystersów ul. Klasztorna 20
28-300 Jędrzejów
woj. świętokrzyskie

Zobacz nas na mapie